Zespół cieśni nadgarstka to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń w zakresie ortopedii i neurologii kończyny górnej. Choroba ta dotyka głównie osoby aktywne zawodowo, spędzające wiele godzin przy komputerze, wykonujące powtarzalne ruchy nadgarstków lub pracujące fizycznie. Dla wielu pacjentów, którzy chcą uniknąć operacji, ważny jest szybki powrót do sprawności — bez długiej rekonwalescencji. Nowoczesne metody, takie jak hydrodekompresja, dają taką możliwość. Jak rozpoznać zespół cieśni nadgarstka i jak wygląda jego leczenie?
1. Na czym polega zespół cieśni nadgarstka?
2. Jakie są objawy zespołu cieśni nadgarstka?
3. Cieśń nadgarstka – przyczyny
4. Diagnozowanie zespołu cieśni nadgarstka
5. Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Czy można zapobiec rozwojowi zespołu cieśni nadgarstka? Profilaktyka opiera się przede wszystkim na ergonomii pracy i zdrowym stylu życia. Warto dbać o prawidłowe ustawienie dłoni podczas pracy na komputerze, unikać długotrwałego zginania nadgarstków i robić regularne przerwy w pracy. Pomocne są również ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia.
Na czym polega zespół cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka to dolegliwość zaliczana do grupy tzw. neuropatii uciskowej, czyli choroby, w której dochodzi do mechanicznego ucisku nerwu. W tym przypadku chodzi o nerw pośrodkowy, który zlokalizowany jest w kanale nadgarstka – strukturze złożonej z kości nadgarstka i więzadeł. Jeśli z jakiegokolwiek powodu kanał ten zwęża się, dochodzi do ucisku nerwu, to zaś wywołuje nieprzyjemne objawy, zaburzenia czucia, a w zaawansowanym stadium również zanik mięśni kłębu kciuka i upośledzenie funkcji ręki.
Jakie są objawy zespołu cieśni nadgarstka?
Jeśli zastanawiasz się, jak rozpoznać cieśń nadgarstka objawy, które mogą Cię zaniepokoić na początku, to przede wszystkim drętwienie i mrowienie palców – zwłaszcza kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Problem najczęściej pojawia się w nocy lub nad ranem. U wielu pacjentów dolegliwości nasilają się w ciągu dnia podczas pracy przy komputerze, prowadzenia samochodu lub trzymania telefonu – czyli wtedy, gdy dłoń pozostaje długo w jednej pozycji.
W miarę postępu choroby pojawiają się kolejne objawy: ból w okolicy nadgarstka, który może promieniować aż do łokcia, barku, a nawet szyi. Często występuje też osłabienie siły chwytu i trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów dłonią – jak zapinanie guzików, podnoszenie przedmiotów czy odkręcanie słoików. W skrajnych przypadkach dochodzi do wyraźnego zaniku mięśni kłębu kciuka, co nie tylko pogarsza wygląd dłoni, ale również poważnie ogranicza jej funkcjonalność.
Cieśń nadgarstka – przyczyny
Zespół cieśni nadgarstka powstaje wskutek przewlekłego przeciążenia i mikrourazów struktur otaczających nerw pośrodkowy. Może to być skutek nasilonej pracy z użyciem rąk – zwłaszcza przy komputerze, w laboratoriach, zakładach produkcyjnych. Zespół cieśni nadgarstka występuje też w grupie muzyków, fryzjerów czy masażystów. Wielogodzinne, powtarzalne ruchy dłoni, napięcia mięśniowe i nieprawidłowe ustawienie nadgarstków przyczyniają się do zmniejszenia przestrzeni w kanale nadgarstka, o czym wspomnieliśmy już wyżej.
Innymi przyczynami mogą być urazy, np. złamania nadgarstka, zwichnięcia lub uszkodzenia więzadeł, a także choroby ogólnoustrojowe (reumatoidalne zapalenie stawów, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, choroby zwyrodnieniowe stawów). Cieśń nadgarstka może mieć związek z zatrzymywaniem płynów i obrzękiem tkanek w ciąży. Czasem choroba rozwija się w wyniku nieprawidłowości anatomicznych i ucisku nerwu pośrodkowego.
W przypadku dolegliwości, jaką jest zespół cieśni nadgarstka, objawy nasilają się wraz z zaawansowaniem choroby. Łatwo więc zrozumieć, że nieleczony zespół cieśni nadgarstka ma poważne konsekwencje.
Diagnozowanie zespołu cieśni nadgarstka
W rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka istotne znaczenie ma wywiad lekarski. pecjalista będzie pytał o charakterystyczne objawy, czas ich czas trwania i okoliczności nasilenia. Następnie wykonuje się testy kliniczne, jak test Tinela czy test Phalena.
W diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka wykorzystuje się badanie przewodnictwa nerwowego (EMG), które ocenia stopień uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Dodatkowo można wykonać badanie ultrasonograficzne nadgarstka, które pozwala zobaczyć obrzęk nerwu lub nieprawidłową strukturę kanału. W trudniejszych przypadkach zleca się rezonans magnetyczny, który daje dokładny obraz tkanek miękkich i struktur kostnych.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby, objawów oraz oczekiwań pacjenta. W łagodnych przypadkach stosuje się leczenie zachowawcze – obejmujące noszenie ortez stabilizujących i metody terapii zespołu cieśni nadgarstka u fizjoterapeuty, a także przyjmowanie leków przeciwzapalnych. Skuteczne bywają zabiegi fizykalne (np. laseroterapia) oraz ćwiczenia ruchowe poprawiające krążenie i zwiększające elastyczność struktur okołonerwowych.
Coraz większą popularnością cieszy się hydrodekompresja – nowoczesna, małoinwazyjna metoda leczenia cieśni nadgarstka. Zabieg polega na wstrzyknięciu płynu (najczęściej soli fizjologicznej z dodatkiem leku przeciwzapalnego) wokół nerwu pośrodkowego, co pozwala mechanicznie rozluźnić przestrzeń i poprawić ukrwienie. Hydrodekompresja jest bezpieczna, skuteczna i pozwala pacjentom uniknąć operacji – dlatego często wybierana jest przez osoby aktywne, które chcą szybko wrócić do pracy i codziennych obowiązków.
W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczna operacja zespołu cieśni nadgarstka polegająca na przecięciu troczka zginaczy i odbarczenia nerwu pośrodkowego. Operacja jest skuteczna, natomiast wymaga rekonwalescencji i okresowego ograniczenia sprawności ręki.
Podsumowanie
Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, które może znacząco wpłynąć na jakość życia – szczególnie u osób aktywnych zawodowo. Objawy, takie jak drętwienie palców, ból w okolicy nadgarstka czy zanik mięśni kłębu kciuka, powinny skłonić do konsultacji z lekarzem. Dzięki nowoczesnym metodom, takim jak hydrodekompresja, możliwe jest skuteczne i szybkie leczenie – bez konieczności operacji. Wczesna diagnoza i właściwa terapia to klucz do uniknięcia powikłań i powrotu do pełnej sprawności.
