Diecezja tarnowska po raz kolejny znalazła się na czele ogólnopolskich statystyk religijności. Z danych zaprezentowanych w „Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia 2024”, przygotowanym przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, wynika, że w 2024 roku 62,3 proc. wiernych diecezji tarnowskiej uczestniczyło w niedzielnej Mszy św. To najwyższy wskaźnik dominicantes w całej Polsce i wynik trochę lepszy niż rok wcześniej – o niemal 2 punkty procentowe.
Wysoka religijność mimo ogólnokrajowych zmian
Również w statystyce przyjmowania Komunii św. diecezja tarnowska pozostaje liderem. Wskaźnik communicantes wyniósł tu 26,2 proc., co oznacza, że ponad jedna czwarta wszystkich wiernych zobowiązanych do uczestnictwa we Mszy św. przystępowała do Komunii. Dane te potwierdzają, że Małopolska – a szczególnie region tarnowski – nadal wyróżnia się na tle kraju wysokim poziomem praktyk religijnych.
Na tle ogólnopolskich danych diecezja tarnowska wyróżnia się także najwyższym odsetkiem uczniów uczęszczających na lekcje religii. W roku szkolnym 2024/2025 było to 96,1 proc., podczas gdy średnia krajowa wyniosła 75,6 proc. i zanotowała wyraźny spadek w porównaniu z rokiem wcześniejszym.
Jednocześnie dane ISKK pokazują, że także diecezja tarnowska funkcjonuje w realiach szerszych przemian Kościoła w Polsce. Maleje liczba księży, sióstr zakonnych i alumnów seminariów, co jest częścią ogólnokrajowego i globalnego trendu. W skali kraju w latach 2018–2024 liczba alumnów diecezjalnych spadła o ponad 50 proc., a liczba księży posługujących w parafiach o blisko 12 proc.
Gdzie religijność jest w odwrocie?
Na drugim biegunie religijności znajdują się przede wszystkim diecezje zachodniej i północno-zachodniej Polski. Z danych ISKK wynika, że najniższy odsetek uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. odnotowano m.in. w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej oraz archidiecezji łódzkiej, gdzie wskaźnik dominicantes wyraźnie odbiega od średniej krajowej.
Również w statystykach dotyczących uczestnictwa w lekcjach religii w szkołach najsłabsze wyniki notują duże ośrodki miejskie i regiony zachodnie. Najniższy odsetek uczniów chodzących na religię w roku szkolnym 2024/2025 zanotowano w archidiecezji warszawskiej (52,3 proc.), a także w diecezjach szczecińsko-kamieńskiej (59,1 proc.) i wrocławskiej (59,9 proc.).
Socjologowie zwracają uwagę, że te różnice mają charakter trwały i wynikają z uwarunkowań historycznych, struktury społecznej oraz stopnia urbanizacji. Na tym tle diecezja tarnowska jawi się jako wyraźne przeciwieństwo metropolii – z wysokim poziomem praktyk religijnych, dużym zaangażowaniem sakramentalnym i niemal powszechnym udziałem uczniów w katechezie szkolnej.
Eksperci ISKK podkreślają, że prezentowane dane mają służyć przede wszystkim refleksji duszpasterskiej. – To materiał do zastanowienia się, co można poprawić w pracy duszpasterskiej – zaznacza prof. Krzysztof Koseła, przewodniczący Rady Naukowej ISKK. Z perspektywy diecezji tarnowskiej widać, że mimo ogólnych wyzwań Kościoła w Polsce, region ten pozostaje jednym z najtrwalszych bastionów praktyk religijnych w kraju.
