We wtorek 18 lutego w Domu Bochniaków odbyło się spotkanie z Jarosławem Przybyło, który kieruje Sekcją Historyczną Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej. Tytuł spotkania, to jednocześnie tytuł prezentowanego filmu dokumentalnego Jerzego Turka, który jest dokumentalnym zapisem jednej z wypraw po terenach Ukrainy, śladami bitew I wojny światowej, ale przede wszystkim śladami cmentarzy wojennych z tego okresu, rozsianych licznie na Kresach.
Już od 2012 r. Bochniacy zajmują się porządkowaniem i opieką nad polskim cmentarzem w Przebrażu, w obwodzie łuckim na Ukrainie. Tradycją stało się już, że w połowie sierpnia wyrusza wyprawa „legionowozem” czyli busikiem Mariusza. Na wyprawę wyruszają nie tylko członkowie stowarzyszenia, a ideą kresową udało się zarazić również i młode osoby.
Nie tylko Przebraże znalazło się pod opieką Bochniaków. Dobrze układająca się współpraca z Fundacją Niepodległości z Lublina oraz harcerzami z chorągwi Łódzkiej pozwoliła na poszerzenie działalności o polski cmentarz w Rożyszczach, który wymagał ratowania. Rozmiar dewastacji cmentarza był ogromny. Groby ziemne nie zachowały się. Sądząc po rozmiarach powalonych postumentów przy dewastacji nie obyło się bez wykorzystania ciężkiego sprzętu, ciągników, spychaczy. Wiele pomników zostało powalonych, a tablice z nazwiskami pochowanych celowo rozbito.
Członkowie sekcji wykonali wielką pracę, kosząc trawę, stawiając powalone pomniki i nagrobki, wykonując dokumentację fotograficzną nagrobków. O pracach na cmentarzu w Rożyszczach Jarosław Przybyło przedstawił stworzony przez siebie materiał filmowy i zdjęciowy.
W dalszej części Jarosław Przybyło przedstawił prezentację, która niejako jest dokumentalnym zapisem działalności sekcji na terenie Ukrainy w zakresie ochrony pamięci o Polakach poległych podczas wojen, ale i tych, żyjących tam w swoich małych ojczyznach.
tekst: Stanisław Mróz
