Jak wiadomo jajko jest jednym z najważniejszych atrybutów wielkanocnego stołu. 31 marca, a więc tydzień przed tegoroczną Wielkanocą, otwarto w Muzeum w Kieżmarku, partnerskim mieście Bochni na słowackim Spiszu, wystawę czasową pt. „Kališky na vajíčka – male tvorom, velké rozmaitost”ou”/Kieliszki na jajka – małe formą, wielkie rozmaitością. Eksponaty pochodzą z imponującego, bo liczącego już dziś ponad osiemset kieliszków i podstawek na jajka zbioru Małgorzaty Flaszy. Jego właścicielka była przez wiele lat bibliotekarką w czytelni dla dorosłych w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bochni.
Jak w przypadku wielu kolekcji, także i o jej zbieractwie, zadecydował przypadek. W 1997 r. zakupiła w Krakowie przy ul. Floriańskiej piękny kieliszek z masy papierowej, wytworzony w Indiach i tak się zaczęło. Od tamtej pory w gromadzeniu nietypowego zbioru wsparło ją, i nadal wytrwale wspiera, wiele osób: rodzina, znajomi, przyjaciele – przywożący ów niewielki przedmiot użytkowy często z najodleglejszych stron świata. Lista darczyńców, w tym wielu bochnian, jest zatem długa.
Autorka wystawy pokazując 612 kieliszków wybranych ze swej kolekcji pragnie przekonać widza, że kieliszek na jajko – wydawać by się mogło pospolity przedmiot użytkowy może przybierać rozmaite kształty w zależności od wyobraźni projektantów i dizajnerów poszukujących dla niego oryginalnej formy funkcjonalnej i artystycznej.
Po pierwsze dotyczy to użytego do jego wykonania surowca (porcelana, porcelit, fajans, biskwit, glina wypalana nieszkliwiona i szkliwiona, szkło, metal – m.in. piękny kieliszek firmy Mayell wyprodukowany w Anglii, drewno, wiklina). Właścicielka nie zbiera jedynie kieliszków wykonanych z tworzyw sztucznych.
Po wtóre obszarem eksperymentów w zakresie wzornictwa jest forma, niekiedy wręcz ekstrawagancka, jak w przypadku awangardowego kieliszka zaprojektowanego i wykonanego przez Toma Draga. Wystawa dowodzi, że wielka rozmaitość panuje także w zakresie zdobnictwa: od prostych kropek, kresek, szlaczków, poprzez
rozbudowane, wyrafinowane, złocone bordiury, bukiety kwiatów. Niektóre miasta traktują kieliszek na jajko jako narzędzie promocyjne i umieszczają na nich swoje widoki oraz herby. Celują w tym szczególnie miasta niemieckie. Trzeba wspomnieć o nacznej liczbie kieliszków z motywami ptaków, które w sposób oczywisty kojarzą z jajkiem (kurki, kuguciki, kurczątka, kaczki, gęsi) ale także inne zwierzęta. W formach i zdobnictwie kieliszków na jajka można jednak spotkać prawdziwy zwierzyniec (owce, baranki, krowy, zające a nawet pandy i kangury).
Kieliszek kieliszkowi nierówny. Na wystawie prezentowane są więc także eksponaty z tzw. górnej półki, wytworzone przez znane firmy ceramiczne – np. cenioną manufakturę porcelany w Miśni z XIX wieku, firmę Rosenthal produkującą przedmioty użytkowe o pięknej a zarazem eleganckiej formie np. linię Biała Maria. Są także przykłady porcelany wiedeńskiej, bawarskiej, włoskiej czy też delikatnej porcelany angielskiej. Świetnie prezentują się kieliszki na jajka z naszych polskich firm: Zakładów Ceramicznych „Bolesławiec” w Bolesławcu, włocławskiego Fajansu
„Włocławek”, zakładów porcelany w Chodzieży, Ćmielowie, Wałbrzychu/Książu oraz Spółdzielnię Pracy Przemysłu Ludowego i Artystycznego „Kamionka” w Łysej Górze koło Brzeska, funkcjonującą do 1992 roku. Specjalną kategorię stanowią kieliszki wykonane specjalnie dla właścicielki zbioru przez zmarłego w 2022 r. artystę
ceramika Stanisława Tworzydłę z Warszawy, inspirowane tradycyjną sztuką chińską.
Jedna z części ekspozycji obejmującej 4 sale wystaw czasowych Muzeum w Kieżmarku przy ul. Dr Alexandra 11 prezentuje eksponaty w ujęciu geograficznym. Pochodzą praktycznie z całej Europy (Anglia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Francja, Grecja, Gruzja, Hiszpania, Holandia, Monako, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, San Marino, Szwajcaria, Ukraina, Węgry, Włochy. Jest także Afryka (Maroko, Republika Południowej Afryki), Azja (Chiny, Indie, Izrael), Ameryka Południowa (Peru) i Północna (USA). Specjalną gablotę
poświęcono gospodarzom wystawy – Słowacji prezentując kieliszki inspirowane tradycyjną ceramiką z tego obszaru (Bardejów, Bratysława, Kieżmark, Koszyce, Lewocza).
Ekspozycję będzie można oglądać do 31 maja b. r.
